سنسورهای نوری ناحیهای یا Area Beam Sensor و پردههای نوری Safety Light Curtain Sensor نقش بسیار مهمی در حفاظت از اشیاء گرانبها و جلوگیری از دسترسی به نقاط خطرناک و مواقع خطرناک در محیطهای کاری ایفا میکنند. این سنسورهای کاربردی به عنوان بهترین و مقرون بهصرفهترین راه برای استفاده در کاربردهای گوناگون ایمنی به شمار میروند.
پرده توری اصلی به دو نوع 4 و نوع 2 تقسیم میشود. پردههای نوری در استانداردهای مختلف عرضه میشوند و میتوانند انواع مختلفی از نسخههای کوچک و جمعوجور تا نسخههای مقاوم در برابر شرایط محیطی سخت را فراهم کنند و در حوزه ایمنی مورد استفاده قرار گیرند.
پرده نوری تایپ 4 به منظور حفاظت از انسانها و ماشینآلات در برابر آسیب استفاده میشود و با دقت بالا و کنترل قابل اطمینان مشخص میشود. در حالی که پرده نوری تایپ 2 به عنوان یک راهحل مقرون بهصرفه در مواردی که خطر مصدومیت جزئی احتمالی است، بهکار میرود.
پرده نوری آتونیکس یکی از اعضای خانواده سنسورها است و در صنعت از کاربردهای فراوانی برخوردار است. این سنسورها در محافظت از اشیاء گرانبها، حفظ ایمنی کارکنان و دیگر کاربردهای متعدد استفاده میشوند. بر اساس کارایی و عملکرد، انواع مختلفی از پردههای نوری ویژگیهای متفاوتی دارند از جمله تعداد پرتوها، فاصله پرتوها و ارتفاع کل پرده نوری. این انواع شامل:
- Finger Protection: در این نوع پردههای نوری تعداد بیمها زیاد و فواصل کم بین آنها است. این پردهها به دلیل تعداد بیش از اندازه بیمها و فواصل کم، توانایی تشخیص اشیاء بسیار کوچک را دارند.
- Hand Protection: در این نوع پردههای نوری تعداد بیمها کمتر و فواصل بیشتر از نوع قبلی است. با این حال، این پردهها نیز از دقت و رزولوشن قابل قبولی برخوردارند.
- Access Control Barriers: این نوع پردههای نوری دارای 3 تا 6 پرتو هستند و معمولاً فواصل میان پرتوها 300، 400، 500 میلیمتر است. این پردهها برای محافظت انسانها از خطرات احتمالی استفاده میشوند.
سنسورهای نوری، جزو دستههای مختلف سنسورهای مجاورتی هستند که از ارسال و دریافت نور مدوله برای عملکرد خود استفاده میکنند. نور مدوله شده، پالسهایی با فرکانس بین ۳۰ تا ۵ kHz هستند و این استفاده از نور مدوله شده باعث افزایش رنج تشخیص سنسور و کاهش تأثیر نور محیط بر روی سنسور میشود. این نور ممکن است در طیف نور از سبز تا نور نامرئی مادون قرمز قرار بگیرد.
عمدتاً در ساختار سنسورهای نوری، از نور مادون قرمز با طول موج ۸۸۰mm استفاده میشود؛ این انتخاب به دلیل تداخل کم نور مادون قرمز با نور محیط و افزایش فاصله سوییچینگ سنسور انجام میشود. بر روی سنسورهای نوری، یک پتانسیومتر نیز به منظور تنظیم حساسیت سنسور نصب میشود. این سنسورها به سه دسته زیر تقسیم میشوند:
1. سنسورهای نوری یک طرفه (Diffuse): در این نوع سنسور، نور ارسالی از یک منبع به سطح مقصد ارسال شده و نور منعکس شده توسط اشیاء به سنسور باز میگردد. اندازهگیری نور منعکس شده توسط سنسور به تشخیص وجود یا عدم وجود اشیاء بستگی دارد.
2. سنسورهای نوری رفلکتوری (Retro-reflection): در این حالت، یک سطح بازتابنده وجود دارد که نور ارسالی از سنسور توسط اشیاء به سمت سنسور باز میگردد. تغییر در نور بازگشتی نشانگر وجود یا عدم وجود اشیاء است.
3. سنسورهای نوری دو طرفه (Through Beam): در این نوع سنسور، دو قسمت جداگانه برای ارسال و دریافت نور وجود دارد. وجود یا عدم وجود اشیاء بر اساس اینکه آیا نور از یک طرف به طرف دیگر منتقل میشود یا خیر، تشخیص داده میشود.
سنسور نوری آتونیکس با دقت و سرعت عملکرد برجسته، در دامنه صنعت نقش حیاتی ایفا میکنند. این سنسورها، به واسطه ارسال و دریافت پالسهای نوری، نیازی به برخورد مستقیم با اجسام ندارند. علاوه بر این، توانایی تشخیص اجسام از فواصل نسبتاً دور یکی از ویژگیهای مهم آنهاست. دوام بالا، توانایی تشخیص اشیاء متنوع، و کارایی عالی در محیطهای صنعتی، از مزایای چشمگیر این نوع سنسورها محسوب میشوند.
هرچند که سنسورهای نوری به دلیل مزایا و کاربردهای وسیع خود مورد استقبال قرار گرفتهاند، اما معایبی نیز با آنها همراه است. به عنوان مثال، نصب حسگرهای نوری دو طرفه ممکن است با مشکلاتی روبهرو شود و زمان قابل توجهی را در بر بگیرد. همچنین، در محیطهای بسیار تاریک، تمایل به کاهش دقت دارند و اشیاء با رنگ تیره را با دشواری تشخیص میدهند.
تابلوها و تجهیزات صنعتی از پنل مترها و ترمومترها برای اندازهگیری و نمایش دقیق کمیتهای فیزیکی و الکتریکی مختلف بهره میبرند. این دستگاهها معمولاً بر روی تجهیزات صنعتی و تابلوهای کنترل نصب شده و نقش حیاتی در مانیتورینگ و کنترل فرایندهای صنعتی ایفا میکنند. انواع مختلفی از ترمومترها، از جمله ترمومتر دما، ترمومتر ولتاژ، ترمومتر جریان، ترمومتر توان الکتریکی و ترمومتر وزن، به عنوان نمونههای رایج در صنعت اتوماسیون به کار میروند.
نمایشگرهای دیجیتال به دلیل امکان نمایش راحتتر، به ویژه در شرایط نور کم، مورد ترجیح قرار میگیرند و وضوح بیشتری ارائه میدهند. قرائتهای این دستگاهها میتواند مقداری مشابه بین ترمومترهای آنالوگ و دیجیتال داشته باشد. با این حال، در مواقعی که سیگنال ورودی به صورت مداوم تغییر میکند، ممکن است استفاده از پنل متر آنالوگ ترجیح داده شود.
نمایشگرهای پنل متر آتونیکس در امکانات مختلفی عرضه میشوند، برخی از آنها قابلیت اندازهگیری ولتاژ سه فاز و تکفاز، همچنین نمایش جریان عادی مصرفی سه فاز مدار را دارند. بنابراین، با توجه به نیازهای خاص کاری خود، انتخاب مناسبی برای دستگاه مربوطه بسیار حائز اهمیت است.
تایمر، یک وسیله مهم در زمینه زمانسنجی است که در بسیاری از صنایع برای کنترل و راهاندازی خودکار دستگاهها و تجهیزات به کار میرود. در تابلوهای فرمان و اتوماسیون صنعتی، تایمر صنعتی به منظور مدیریت شروع و اجرای پروسهها و فرآیندهای صنعتی به کار میآید.
از نظر ساختار، تایمرها به دو دسته دیجیتال و آنالوگ تقسیم میشوند.
تایمر آنالوگ، معمولاً زمان گذشته را به صورت مستقیم نمایش نمیدهد، اما وضعیت زمانسنجی یا اتمام آن را از طریق نشانگر مشخص میکند.
تایمر آتونیکس دیجیتال امکان نمایش زمان تنظیمشده و زمان گذشته را دارد و معمولاً دقیقتر از تایمرهای آنالوگ عمل میکند.
در زمینه تایمرها، انواع مختلفی نیز وجود دارند که به عنوان مثال میتوان به تایمر چپگرد – راستگرد اشاره کرد که برای راهاندازی و کنترل موتورها با جهتهای مختلف کاربرد دارد. همچنین، تایمر ستاره مثلث برای راهاندازی موتورها و تغییر حالت ستاره به مثلث به کار میرود.
تایمر استارت مجدد به عنوان یک محافظ عمل میکند و در مد تأخیر در وصل و مد وقفه بهکار میرود. این تایمر پس از گذشت زمان تنظیمشده فعال میشود و به مدت کوتاهی (چند ثانیه) فعالیت میکند و سپس غیرفعال میشود.
در نهایت، ساعت فرمان نیز یکی دیگر از انواع تایمرهاست که برای اجرای کارهای یکنواخت در فواصل زمانی مختلف مورد استفاده قرار میگیرد. این ساعتها به صورت روزانه، هفتگی و ماهانه تولید میشوند و به عنوان یک ابزار کارآمد در برنامهریزی فعالیتهای متنوع مورد استفاده قرار میگیرند.
رله حالت جامد یا SSR، یک تجهیز الکترونیکی ساخته شده از نیمه هادی است که برای سوئیچینگ (روشن و خاموش کردن) مدارات استفاده میشود. این تجهیز از عناصر سوئیچینگ نیمه هادی نظیر تریستور، ترایاک و ماسفت بهره میبرد.
SSR به عنوان یک واسط بین برق شبکه و مصرفکننده پرمصرف عمل میکند، به این معنا که با استفاده از یک سیگنال با توان کم، میتواند یک مدار با ولتاژ بالا را کنترل کند. این نوع رلهها، برخلاف رلههای معمولی، کنتاکت متحرک ندارند که این امکان را فراهم میکند تا با فرکانسهای بالا همچنان به خوبی عمل کنند.
برای فعالسازی SSR، با اعمال یک سیگنال ولتاژ پایین به ترمینالهای ورودی (کنترل) آن، رله را فعال میکنیم. این عمل باعث میشود چراغ سوئیچ الکتریکی در انتهای SSR روشن شده و ترمینالهای خروجی به هم متصل شوند (اتصال بسته شود). در این حالت، فاز از ترمینالهای خروجی عبور کرده و به مصرفکننده میرسد. در پایان، با اعمال نول به مصرفکننده، میتوانیم آن را خاموش کنیم.
پس از توقف سیگنال ورودی، SSR غیر فعال میشود و ترمینالهای خروجی به حالت استراحت در میآیند (اتصال باز میشود). این تجهیزات به علت عدم وجود کنتاکت مکانیکی، دچار فرسایش نمیشوند، جرقه، لرزش و ضربه نمیزنند، عملکرد بیصدا دارند و با سرعت بالا سوئیچ میکنند. همچنین میتوانند جریان بالاتری را تحمل کنند و نیاز به خنککاری دارند. رله SSR آتونیکس علاوه بر اینکه عمر طولانی دارند، قابلیت سوئیچ کردن سیگنالهای کم توان یا همزمان در خروجی AC یا DC را دارند.